MÍN JÓLABÓK

Pínadøturnar um eg ikki havi fingið Mína Jólabók sendandi við postinum. Aftur. Helt at eg var sloppin av við haldaragjaldið við at lata vera við at gjalda, tí eg ikki fekk tey fríeintøk, eg hevði - og havi - rætt til, tá eg havi latið tilfar til hetta fortíðarritið. og eitt inngjaldingarkort à krónur 172,00 fylgir við. Var eg roykjari, so visti eg eisini, hvussu nógvar sigarettir eg kundi keypt fyri 172,00 krónur. Ein ungur kirkjubíggjarmaður av Kamarinum hevur gjørt permuna sum minnir um tað psykodeliska trixið í trýssunum, at sletta vatn á eina glasplátu sum við einum av hesum ljóstólunum bleiv varpað uppá ein vegg ella lørift og so sá tað livandi út, serliga um tú hevði roykt okkurt serligt slag frammanundan. Her er tað helst blóð sum flýtur, ávirkað av nøkrum yrkingum aftast í ritinum til minnis um óhugnaligu ógerðina 22. juli í fjør. Slíkar skelkandi hendingar fáa fólk eisini at vísa sínar kenslur á ymsan hátt, onkur ger eina mynd og onnur, sum her í ritinum. skriva yrkingar. Og tað mugu tey fegin gera, men eg haldi ikki at tey skulu lata slíkt til eitt tíðarrit sum Ven øh Mín Jólabók. Yrkingarnar høvdu hóskað betri á andlátssíðunum í Dimmu. Tá eg lesi slíkar spekulatiónsyrkingar og annars yrkingar við politiskum innihaldi, tykir mær tað sum um, at tann sum skrivar fegin vil vísa at hann ella hon hevur nakrar góðar/rættar meiningar og er eitt gott fólk. Slíkt skapar sjáldan skaldskap og tað er hetta nettupp ikki, sum Mín Jólabók setur á borðið fyri okkum. Og tað er lítil uggi, at norski forsætisráðharrin, ikki dugir føroyskt, tá so nógv onnur duga tað.

Og Aksel Tórgarð hevur týtt yrking eftir Kipling, álvartos Aksel, eg veit væl at tú ert deyður, men kundi tú ikki funnið uppá okkurt annað at týtt í 2012, enn Rudyard Kipling til eitt fortíðarrit sum skal eitast at vera eitt nútíðarrit. Eg havi mangan verð argur um, at ein meistarligur týðari sum tú, brúkti so nógva orku at týða td. Tolkien, hetta triviallitterera fantasyfjasið, sum longu áðrenn tað er b-filmhoolywoodiserað, e r b-filmhoolywoodiserað. Eg hevði ynskt, at tú brúkti meiri orku uppá Shakespeare, sum tú eisini dugdi væl at umseta. Og tú gav okkum eisini Lewis Carroll, og takk fyri tað, og fyri Apokrýfisku bøkurnar. Havi ein illgruna um, at tú hevur verið í samband við Kipling har uppi. Kundi tú ikki eisini fingið samband við Shakespeare? Ella er hann bannlýstur í erva?
Og blaða vit víðari í hesi jólabókini, nú vit eru við týðingarnar, so er eisini ein annar heilt góður týðari har við einum teksti, fyri hundrundu ferð, eftir Edgar Allan Poe, sum hann hevur týtt og týðarin er Hanus Kamban. Hann er dugnaligur og hevur gott máloyra. Sum smádrongur ferðaðist Hanus nógv hjá skyldfólki í Skúvi nei Skúgvi, og tað ávirkaði hann so mikið nógv, at hann fór at tosa skúvoyarmál. Og hann tosar tað so mikið væl, at sjálvt Edgar Allan Poe, Shakespeare og meiri triviellir høvundar sum Ray Bradbury, Trille og Arthur C Clarke tosa skúviskt. Tað svitast ikki at Edgar Allan er ein klassikari, men tað er ikki serliga spennandi at síggja hann í øllum føroyskum mentanarligum tíðarritum sum hava sæð dagsins ljós og myrkur seinastu øldina. Tað verður blídliga sagt trivielt. Er tað ikki í tøkum tíma, at alt hansara verk kemur í bók á føroyskum? Og átti Hanus sjálvur ikki skjótt at umsett meira av Shakespeare? Skjóti við hesum upp at landskassin letur Hanusi 300,000 krónur árliga at týða allan Shakespeare lidnan.

Alexandur hevur týtt eina yrking eftir Gunnar Ekelöf "Ognað", tittulyrking úr hansara øðrum savni "Dedikation" frá 1934. At hugsa sær allar tær góður yrkingarnar Ekelöf yrkti síðani tá. Henda hevur helst verið løtt at týða, so tá ritstjórarnir hava biðið um tilfar, so eitt-tvey-trý so er handa yrkingin týdd. Og hon er væl týdd. Alexandur Kristiansen er frálíkur týðari og hevur gott bókmentaligt tev. Hann hevur ikki snorbremsu sum summir umsetarar. Tað er heldur ikki gott fyri anda- og andsevnini at ganga við einari bust undir nøsini, og tá kann ein eisini lætt koma at umseta triviallitteratur sum science fiction, fantasy og krimi.

Tað var ikki meiningin at ummæla Jólabókina. Hetta er altso ikki eitt ummæli. Men har er ymiskt annað at lesa. Føroysk prosa, sum er minst líka so góð sum prosan eftir Gyrð Eliasson, sum fekk Skandinavisk Litteraturpris í fjør, og Carl Jóhan Jensen hevur umsett, og hann heldur heilt sikkurt at Gyrðir er genialur. Carli heldur at allir íslendingar eru genialir, bara tí at omma hansara dugdi at siga jau.

Og tað er Arnbjørn sum skrivar tríggjar søgur um sítt alter ego Albert og hann er bankamaður og Arnbjørn er bókavørður og tað er jú næstan tað sama, í øllum førum líka keðiligt. Og nú má Arnbjørn skjótt koma við hasi bókini um Albert.

Sum sagt er hetta ikki eitt ummæli, so eg havi onga skyldu til at nevna øll, men av teimum gomlu sum týddir eru, tykist týðingin hjá Gunnari Hoydal av Wordsworth kærkomin. Hon fekk meg at leita eftir Wordsworth collected sum eg fekk frá vermóður á sinni. Men eg havi enn ikki (vegna bókstavsligan óordan) funnið hana so eg sleppi enn ikki at samanlíka.

Har eru eisini yrkingar. Sissal Kampmann hevur yrkingar, sum høvdu verið upp aftur betri, um hon ikki aftur hesi ferð brúkti sítt yndis ópoetiska orð rastloysi. Men hon er nógv tann besti kvinnuligi yrkjarin sum yrkir á føroyskum. Fyrigevið mær, at eg kom inn á kynið - kvinnuligi - tað dámar mær als ikki, men eg geri tað tí at Sissal nettup ikki skrivar so gentuliga, sum so nógvir kvinnuligir lýrikarar gera. Hon er á einum hægri støði.

Tekstirnir hjá Marjun Syderbø Kjelnæs eru heldur ikki at forakta og Vagnur Streymoy er betri enn hann hevur verið og nú fari eg út at sláa grasið, meðan eg hugsi um, at eg gloymdi at nevna góða gamla Lorca sum eisini er við í jólabókini.

Og so er bara at vóna, at næsta nummar av Míni Jólabók ikki verður fylgt við ymiskum brúðarvísum.

Og at tit næstu ferð gera okkurt við handa satsin. Serliga prosan er tung at lesa við hasi skriftini. Og handa strikan, ella brettið, ella hvat hundan tað eitur í erva á síðuni er bara giggens. Og hví lokka tit ikki onkran at skriva eitt lívligt essay, ella bæði tvey? Nú má lív koma í, áðrenn næstu jól sum brátt eru í hondum.